Czym grozi jazda przez prawa jazdy?

Jazda bez prawa jazdy staje się coraz częstszym zjawiskiem na polskich drogach. Osoby nie posiadające uprawień do posiadania pojazdów lub te, którym zostały one odebrane powinny liczyć się nie tylko z wysokimi karami ale także mieć świadomość, że stwarzają bezpieczeństwo dla innych uczestników ruchu drogowego. Jakie obecnie kary grożą osobom nie posiadającym prawa jazdy podczas wsiadania za kółko?

Jakie dokumenty powinien posiadać przy sobie kierowca?

Od 2018 roku w związku z nowelizacją ustawy Prawo o ruchu drogowym, kierowcy nie są już zobowiązani do posiadania przy sobie takich dokumentów jak dowód rejestracyjny pojazdu oraz polisy OC. W związku z możliwością zweryfikowania powyższych dokumentów w bazie CEPiK, dane dotyczące ubezpieczenia, badań technicznych, przeszłych oraz obecnych właścicielach a także uprawnieniach osoby kontrolujące mogą sprawdzić  bez konieczności przedstawiania papierowych dokumentów.

Kolejnym uproszczeniem dla kierowców było wprowadzenie w 2020 roku kolejnej nowelizacji, które zdjęły z kierowców pojazdów obowiązek posiadania przy sobie prawa jazdy.

Mandat za brak prawa jazdy – w jakiej wysokości?

W związku ze zmianą przepisów od 1 stycznia 2022 roku kierowanie pojazdem mechanicznym bez wymaganych uprawnień (czyli bez prawa jazdy) skutkuje nałożeniem kary nie w postaci mandatu ale w postaci grzywny nakładanej przez sąd. Taki nieuprawniony kierowca musi liczyć się ponadto z konsekwencjami nałożenia na niego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych. Grzywna nakładana przez sąd może z kolei wahać się w granicach od 1500 do nawet 30 000 złotych. Co ważne, auto którym poruszała się osoba nieuprawniona do kierowania pojazdem zostanie odholowane na zlecenie policji i na koszt osoby zatrzymanej.

Warto pamiętać także, że jeśli kierowca posiadał prawo jazdy kategorii B, ale w danym momencie prowadził np. pojazd ciężarowy (do którego prowadzenia konieczne jest posiadanie innych uprawnień) w przypadku kontroli przez policję traci on także uprawnienia kategorii B. Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku osób posiadających prawo jazdy kategorii B i poruszających się motocyklami z silnikiem mocniejszym niż 15 KM.

Tymczasowe zatrzymanie prawa jazdy – co w takim przypadku?

W jeszcze trudniejszej sytuacji są osoby, które pomimo odebrania prawa jazdy zdecydowały się na prowadzenie pojazdów mechanicznych. Jeśli kierowcy zostało zatrzymane prawo jazdy z tytułu przekroczenia prędkości np. w obszarze zabudowanym o więcej niż 50km/h i została zatrzymana ona na prowadzeniu samochodu po odebraniu dokumenty, musi ona liczyć się z możliwością wydłużenia zatrzymania uprawnień na kolejny okres trzech miesięcy. Taką decyzję wydaje starosta. Kolejne takie zdarzenie najczęściej będzie skutkowało całkowite pozbawienie uprawnień. Przepisy te jednak mogą w niedługim czasie ulec nowelizacji i do powyższych środków karnych dojdzie dodatkowo kara grzywny.

Odebranie prawa jazdy a prowadzenie samochodu

Do bardzo ryzykownych sytuacji zaliczyć należy natomiast prowadzenie pojazdu po odebraniu prawa jazdy na mocy decyzji starosty. Taka sytuacja może mieć też miejsce w przypadku cofnięcia uprawnień za jazdę po alkoholu lub na skutek przekroczenia dopuszczalnego limitu punktów karnych. W takim przypadku kierowca musi liczyć się z karą nawet 2 lat pozbawienia wolności oraz zakazem prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres kolejnych 3 lat.

Jeśli zakaz prowadzenia pojazdu został wydany przez sąd, osoba która mimo wszystko decyduje się wsiąść za kierownicę ryzykuje karą pozbawienia wolności na okres od 3 do 5 lat. W takim przypadku sąd orzeka także zakaz prowadzenia pojazdów na okres kolejnych 15 lat.

Odszkodowanie a prowadzenie pojazdu bez prawa jazdy

Warto wiedzieć, że przepisy o UFG oraz o ubezpieczenia obowiązkowych gwarantują osobom poszkodowanym rekompensatę, w przypadku szkody która została spowodowana przez osobę nie posiadającą w chwili zdarzenia uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi. W takim przypadku towarzystwo ubezpieczeniowe najpewniej zwróci się o regres ubezpieczeniowy z tytułu wypłaconych z OC pieniędzy. Inaczej rzecz ma się w przypadku ubezpieczenia AC, gdzie ogólne warunki ubezpieczenia tą kwestię mogą regulować inaczej.